Αρχαία Αρτοζήνα

Ιστορίες παλιές...

Η Αρτοζήνα ήταν αρχαία κώμη, πόσο αρχαία δεν ξέρουμε με ακρίβεια। Την αναφέρει ο Παυσανίας στα «Αρκαδικά» του. Υπάρχει και ομώνυμο βουνό με υψόμετρο 1450 μ, στις δυτικές παρυφές του Μαινάλου.

Η περιοχή του Αρτοζήνου, χαρακτηρίζεται από τα πλούσια λιβάδια που έχει και που παρήγαγαν εξαιρετικής ποιότητας στάρι, καλαμπόκι, κριθάρι, βρώμη. Επίσης, πλούσια βοσκοτόπια φιλοξένησαν χιλιάδες γιδοπρόβατα αλλοτινές εποχές. Σήμερα μια μεγάλη «ερημία» βασιλεύει στον χώρο. Μόνο ένα κοπάδι γιδοπρόβατα βρίσκει πλούσιο χορτάρι.Υπάρχουν επίσης και πολλά νερά με τρία μεγάλα κεφαλάρια που υδροδοτούν πολλά χωριά χιλιόμετρα μακριά.

Ο Παυσανίας δεν μας αναφέρει τίποτα άλλο παρά μόνο το όνομα της αρχαίας κώμης. Πολύ αργότερα, στις Οθωμανικές πηγές εμφανίζεται σαν το μεγαλύτερο χωριό της εποχής, πολύ μεγαλύτερο από τα Λαγκάδια, την Βυτίνα, τα Τρόπαια και άλλες γειτονικές κώμες. Κατά τις Ενετικές απογραφές ακολουθεί πορεία φθίνουσα και κατά ανεξήγητο μέχρι σήμερα τρόπο, χάθηκε οριστικά σαν χωριό.

Την εποχή του Ιμπραήμ, κατά πως αναφέρει η ντόπια παράδοση, οι κάτοικοι εγκατέλειψαν την κώμη τους. Υπάρχει περιοχή Αρτοζινέικα στην Αχαΐα που λένε πολλοί πως δημιούργησαν οι κυνηγημένοι κάτοικοι της Αρκαδικής Αρτοζήνας Με ακρίβεια κανείς δεν γνωρίζει. Η παράδοση όμως συνεχίζει: βιαστικά όπως εγκατέλειψαν οι κάτοικοι την κώμη τους, για την γρήγορη φυγή προς την σωτηρία τους, έθαψαν όλα τους τα χαλκώματα σε μια σπηλιά. Έπειτα από αρκετά χρόνια και αφού το Ελληνικό κράτος είχε αποκτήσει οντότητα, έστειλαν από τα Αρτοζινέικα τα παλικάρια – καθοδηγούμενα από τους γερόντους, για να βρούν και να τους πάνε τα χαλκώματα Όμως τα παλικάρια που δεν θυμούνταν ή δεν ήξεραν καλά τον τόπο, παρ’ ότι πήγαν τρείς φορές, δεν κατάφεραν να βρούν την σπηλιά που ήσαν κρυμμένα τα χαλκώματα. Ο γέροντας που γνώριζε καλά τον τόπο, αποφάσισε να πάει μαζί τους Όμως λίγο πρίν το ταξίδι πέθανε.

Τα χαλκώματα περιμένουν και σήμερα να τα βγάλουν από την σπηλιά.................

Εκεί στην Αρτοζήνα, ο μεγαλύτερος κτηματίας ήταν κάποιος Στρίκος. Ξέπεσε όμως οικονομικά μια χρονιά με πολύ βαρύ χειμώνα που δεν φρόντισε να πάει στα χειμαδιά. Τότε του πέθαναν κάπου χίλια γιδοπρόβατα, εβδομήντα γουρούνια και εκατό άλογα. Από άρχοντας έγινε φτωχός.

Όταν στης «Κορωνιούς το αλώνι» κατά πως λέει η παράδοση, σουβλίστηκαν όσοι δεν κατάφεραν να ξεφύγουν από τις ορδές του Ιμπραήμ, ένα μωρό που είχε γλυτώσει, τράβηξε την προσοχή του Στρίκου। Πλησίασε, είδε το μωρό στις πάνες του και το πήρε μαζί του. Το έκανε παιδί του και το μεγάλωσε με τα άλλα του παιδιά. Το ονόμασε Κομμένο, αποκομμένο δηλαδή από την οικογένιά του. Όταν μεγάλωσε το πάντρεψε στο χωριό Λυκούρεσι που είχε κτήματα. Του έδωσε μάλιστα ένα χωράφι που είχε νερό, την «Σφυρίδα». Από το νερό της πηγής αυτής υδρεύονταν μέχρι το 1960 οι κάτοικοι από το Λυκούρεσι. Ο Κομμένος που στην συνέχεια έγινε Κομνηνός, είναι ο γενάρχης της οικογένειας αυτής.

Τα παραπάνω μου διηγήθηκε ο Αριστείδης Στρίκος που υποστηρίζει ότι κατάγεται από την Αρτοζήνα. 

Το άρθρο αυτό είναι στο

http://artozinos.blogspot.com/  

18 Μάι 2010  ΟΜΙΛΟΣ ΓΚΟΥΡΑ .Αρτοκλασία, στο γραφικό εξωκλήσι, Αγίου Δημητρίου, στο βουνό Αρτοζήνος, πλησίον των χωριών Σέρβου,και Λυκούρεσι. Ενα μέρος, της εκδήλωσης, στα στανοτόπια του Αρτοζήνου.Υπό ασθενούς (ενίοτε) βροχής αλλά Μέσα στη μαγεία του φανταστικού τοπίου ! Μπράβο σας ! Και του χρόνου !